Nart nie wymyślono dla sportu i rekreacji

Na początku narty były przedmiotem typowo użytkowym. Używano ich do przemieszczania się po zaśnieżonym terenie i zamarzniętych bagnach. Wykorzystywano je podczas polowań, ponieważ zapewniały szybkość i umożliwiały niemal bezgłośne podejście do zwierzyny. Z nart korzystały również wojska różnych krajów, w tym m.in. Rosji, Norwegii, Francji i Austrii. Co ciekawe, na początku narty wykorzystywano na terenach płaskich lub lekko pagórkowatych, dopiero od XIX wieku znalazły zastosowanie w górach.

Narty mogą być starsze niż koło

To przykład mało znanej ciekawostki na temat narciarstwa. Otóż według autora książki Two Planks and a Passion: The Dramatic History of Skiing Rolanda Huntforda narty (a także sanki i rakiety śnieżne) mogły być znane już w czasach szczytu ostatniej epoki lodowcowej, który miał miejsce ok. 22 000 lat temu. Mają świadczyć o tym rysunki w jaskiniach wykonane przez człowieka z Cro-Magnon, czyli istotę rozumną zamieszkującą Europę w okresie 43 tys. lat p.n.e. a 10 tys. lat p.n.e. W wyniku ocieplenia klimatu myśliwi, którzy używali nart do polowania na renifery, podążali za zwierzyną na wschód. Tak narty dotarły aż do krańców Azji.

Z Azji Środkowej na cały świat

Przeglądając ciekawostki o narciarstwie, można natknąć się na pewne rozbieżności, kto, gdzie i kiedy jako pierwszy zaczął korzystać z dwóch desek przymocowanych do stóp. Oficjalnie za ojczyznę nart uznaje się Środkową Azję. To właśnie plemiona koczownicze z rejonu Ałtaju miały rozpowszechnić narty w Ameryce Północnej, na Kaukazie i Bałkanach, a także na terenach Skandynawii i Islandii.

Najstarsze narty

Najstarsze pozostałości nart, pochodzące prawdopodobnie z 6000 roku p.n.e., odkryto na wykopaliskach w okolicach Morza Białego. Prehistoryczne narty znaleziono również m.in. w Norwegii, Szwecji, na Wyspach Brytyjskich i na Łotwie. W 1924 roku w Kalvträsk w Szwecji odkryto dobrze zachowane dwie pary nart i kije datowane na ok. 3300 lat p.n.e. Również w Szwecji, na torfowisku w miejscowości Hoting, znaleziono prymitywną nartę, której wiek szacuje się na 6500-4500 lat. Z kolei malowidła i ryciny skalne przedstawiające jazdę na nartach można znaleźć m.in. w Bøla i Rødøy w Norwegii, Xinjiang (Chiny) i Karelii (Zalavruga, Biełomorsk).

Jak wyglądały pierwsze narty?

Można znać różne ciekawostki o narciarstwie, jednak niewiele osób wie, jak wyglądały pierwsze narty. W Polsce i południowej Skandynawii korzystano z krótkich nart, które miały specjalne wyżłobienie na stopę. W rejonie Syberii i w północnej Skandynawii używano nart wyposażonych w futrzaną wyściółkę i rzemienie do mocowania stóp. Z kolei w Finlandii narty miały różną długość – krótsza była podbita skórą i służyła do odbicia, zaś dłuższa miała wycięty rowek i ułatwiała ślizganie się po powierzchni.

Dramatyczna historia narciarza Hemminga

Istnieją różne ciekawostki na temat narciarstwa, jednak ta historia jest jedną z najbardziej fascynujących. Według jednej z legend norweski król Harald III Srogi miał zauważyć narciarza zjeżdżającego po najwyższym morskim klifie w Europie (860 m n.p.m.). Śmiałek o nazwisku Hemming zrobił na królu tak duże wrażenie, że ten zażądał od narciarza powtórzenia swojego wyczynu. Jednak tym razem Hemming miał wykonać ostatni skręt tuż nad przepaścią i w wyniku tej próby runął w przepaść. Odważny narciarz jednak cudem przeżył i po latach miał zemścić się na królu, godząc go strzałą w bitwie pod Stamford Bridge w Anglii.

Wikingowie na nartach

Z królem Haraldem III Srogim, panującym w Norwegii w latach 1045-1066, wiążą się również inne ciekawostki o narciarstwie. Otóż podobno surowy władca miał organizować wyścigi narciarskie, które bawiły dworzan i arystokrację. Uczestnicy turniejów mogli w ten sposób zaprezentować swoje umiejętności, natomiast wygrani mogli dołączyć do królewskiej służby.

Ojczyzną narciarstwa jest Skandynawia

Ciekawostki na temat narciarstwa często są związane ze Skandynawią, bo to właśnie ten rejon Europy uznaje się za współczesną kolebkę białego sportu. To właśnie Skandynawscy imigranci rozpowszechnili wynalazek w odległych zakątkach świata (także w Australii, Nowej Zelandii i Ameryce Północnej). W XIX wieku Skandynawowie zorganizowali również pierwsze zawody w biegach i skokach narciarskich. Do tej pory narty służyły głównie do przemieszczania się po śniegu, tymczasem w Skandynawii odkryto sportowy potencjał dwóch desek.

Na nartach przez Grenlandię

Osoby, które znają różne ciekawostki o narciarstwie, z pewnością kojarzą historię Fridtjofa Nansena. Był to norweski naukowiec i polarnik, który w 1888 roku przeszedł na nartach Grenlandię. Trzy lata później Nansen wydał książkę pt. Auf Schneeschuhen durch Grönland, w której opisał dzieje swojej wyprawy. Książka zachęciła wielu ludzi do jazdy na nartach. Jednym z nich był Mathias Zdarsky – urodzony w Czechach austriacki instruktor jazdy na nartach i ojciec narciarstwa alpejskiego.

Pierwszy wyciąg narciarski na świecie

Dnia 14 lutego 1908 roku w miejscowości Schollach w Schwarzwaldzie Robert Winterhalder uruchomił pierwszy wyciąg narciarski na świecie. Do napędzania wyciągu używano koła młyńskiego oraz stalowej liny, która pokonywała odległość 280 metrów i wciągała narciarzy na wysokość 32 metrów. Dwa lata później Winterhalder zbudował nowy wyciąg z silnikiem elektrycznym o mocy 15 KM, który pokonywał dystans 550 m i wznosił się na wysokość 86 metrów.

Rekord prędkości w jeździe na nartach

Ciekawostki na temat narciarstwa to także imponujące rekordy. W marcu 2023 roku Francuz Simon Billy pobił dotychczasowy rekord prędkości w jeździe na nartach, osiągając prędkość 255,5 km/h. Autorem poprzedniego rekordu był Włoch Ivan Origone, który w 2016 roku uzyskał prędkość 254,958 km/h. Nowy rekord ustanowiono w ośrodku narciarskim w Vars w Alpach Wysokich. Punkt startowy znajdował się na wysokości 2715 m n.p.m., zaś momentami trasa miała niemal pionowe nachylenie.

Ciekawostki o narciarskie: telemark czy Telemark?

Wyraz Telemark pisany dużą literą oznacza dawną nazwę okręgu w Norwegii, który istniał do końca 2019 roku. W XIX wieku w Telemarku organizowano pierwsze zawody narciarskie (biegi ze slalomem, zjazdy, skoki), a mieszkańcy używali nart również na co dzień, zarówno z potrzeby, jak i dla rozrywki. Pochodzący z regionu Telemark stolarz Sondre Norheim opracował również wiązanie, które przytrzymuje but tylko w palcach. Narty z takimi wiązaniami są przystosowane do jazdy z uniesioną piętą. Mamy zatem okręg Telemark, ale również narciarstwo telemarkowe, narty telemarkowe i wiązania telemarkowe.

Dekalog narciarza

Narciarstwo to dość kontuzjogenny sport, dlatego ważne jest, aby narciarze przestrzegali pewnych reguł i zasad bezpieczeństwa. Zostały one spisane w formie dekalogu, który został uznany przez Międzynarodową Federację Narciarską i Snowboardową (FIS). W kodeksie określono zasady dotyczące m.in. prędkości, wyboru kierunku jazdy, wyprzedzania, zatrzymywania się, przestrzegania znaków oraz udzielania pierwszej pomocy. To z pewnością przykład ciekawostki o narciarstwie, którą warto poznać przed udaniem się na stok.

Sport popularny na całym świecie

Na nartach można jeździć w ok. osiemdziesięciu krajach na całym świecie. Wbrew pozorom, dobre warunki do uprawiania narciarstwa panują nie tylko w Europie czy Ameryce Północnej. Poszusować można również w Azji (ok. 1240 ośrodków narciarskich), Ameryce Południowej, a nawet w Afryce oraz Australii i Oceanii. W samej Europie jest ok. 4000 stacji narciarskich.